zondag 24 mei 2015

Leiderschap! Jaarcongres KP en KNP, 10-04-2015



Op 10 april was het jaarcongres Klinisch Psycholoog en Klinisch Neuropsycholoog over leiderschap. De laatste jaren zie je steeds meer klinisch psychologen op leidinggevende posities. Maar de klinisch psycholoog mag zich nog wel sterker profileren als leidinggevende. Tijd voor een leiderschapscongres dus!
De dag begint met zelfhulpregels voor leidinggevenden door Femke Halsema. Dat kunnen we wel gebruiken, zo simpel is het namelijk niet. Femke concentreert zich vooral op de vrouwelijke leidinggevende, maar ook voor de mannen was het erg leerzaam. Eerst stelt zij vast dat het nog niet best gesteld is met hoe de maatschappij tegen vrouwelijke leiders aankijkt en neemt met ons wat van deze denkbeelden door: “Een competitieve vrouw is een vervelende vrouw”, “Je bent óf een goede vrouw óf een goede leider” en “Mensen hebben een aversie tegen vrouwen in de politiek die macht nastreven”.
Zijn er daarom nog zo relatief weinig vrouwelijke leidinggevenden in de zorg? Nog een flinke kloof te overbruggen dus. Nou kom maar op met die regels dan!

Femke’s zelfhulpregels

  1. Zoek je eigen stem (Femke is zelf een essay gaan schrijven om een visie te maken), daarna ga je dit toepassen.
  2. Zorg voor intellectuele autonomie (Femke werd steeds meer omstreden maar raakte steeds meer overtuigd van haar eigen overtuigingen. Zorg dus voor je eigen verhaal).
  3. Je doet het niet alleen (De grootste fout is dat je anderen geen plek in de zon naast je gunt, dus gun mensen ruimte, maak anderen zichtbaar. Dat creëert zelfverzekerde mensen naast je).
  4. Je moet kritiek om je heen organiseren (Als ze je kennen, gaan ze je aardig vinden en dan krijg je minder kritiek).
  5. Je moet wel alleen durven staan (En regel 5a: zorg voor een basis buiten je werk zodat je niet alleen afhankelijk van je werk bent).
  6. Maak grappen (Relativeer!).
  7. Verstop je sekse niet (zet het af en toe een beetje in, een beetje flirten mag).
  8. Deins niet terug voor hard werken (Er zijn weinig vrouwen aan top, maar dat is ook beetje hun eigen schuld, hard werken is nodig).
  9. Doe iets aan dubbele belasting (Durf los te laten, je kan ook de opvoeding aan je man overlaten, vertrouw op je partner!).
  10. Blijf jezelf kritisch aanschouwen en stop op tijd.

Hersenen en calimerogedrag

In de volgende lezing benadrukt Prof. dr. Jelle Jolles de invloed van de context op de hersenen en komt hij tot de conclusie er gelukkig veel aan te leren is bij het leidinggeven.
Vervolgens barst Prof. dr. André Wierdsma los in een betoog tegen het zeiken, zeuren, zaniken en zeveren en calimerogedrag. Hij wil ons aansporen om vooral niet in denken te blijven hangen, maar over te gaan tot handelen. En bureaucratie is volgens hem niets anders dan georganiseerd vermijdingsgedrag. Toch eens kijken of ik hier wat regels uit kan destilleren.

De regels van Wierdsma (volgens Walraven)

Mijn interpretatie van de regels volgens André Wierdsma:
  1. Een baas ondersteunt het systeem en niet andersom.
  2. Mensen, én dus ook leiders zijn goed én slecht, niet goed óf slecht.
  3. Iedereen moet op zijn eigen niveau in de organisatie waarde toevoegen.
  4. Denk niet te lang na. In handelen ontstaat de verbinding
  5. Invloeden van de context zijn heel belangrijk.
  6. Als leider moet je morele moed hebben om niet de letter van wet te volgen, en afwijkende keuzes te maken als dat beter is.
  7. Een leider moet emotionele rijpheid hebben, want de leider moet zorgen dat wat er tussen mensen gebeurt deugt!
  8. En leiders zijn wel nodig. In tegenstelling tot wat Weggemanse beweert, want als je het aan de professionals overlaat, komt het niet altijd vanzelf goed.
Al met al een leerzame dag, die na een middagprogramma met workshopsessies afgesloten werd door een interview van Frenk van der Linden met Jaap van Zweden. Zijn belangrijkste tip voor leiders wil ik u niet onthouden: het draait niet om jou!
Ik kijk al weer uit naar het KP en KNP jaarcongres op 8 april 2016 over Klinisch redeneren en Shared Decision Making.
Joost Walraven is klinisch psycholoog,  manager zorg bij Dimence en hoofddocent Management bij de KP-opleiding in Nijmegen.